Bezpośrednie połączenia lotnicze z drugim według wielkości miastem Sycylii (315 000 mieszkańców) utrzymuje WizzAir – loty wykonywane są z lotniska im. Chopina w Warszawie, a już od marca 2017 roku także z podkatowickich Pyrzowic.

W przeciwieństwie do zróżnicowanej pod względem architektonicznym stolicy Sycylii – Palermo („e-Dentico” nr 2(48)/2014), Katania (Catania) to miasto na wskroś barokowe. Spójność stylowa nie wynika jednak ze szczególnego upodobania ojców miasta czy jego mieszkańców do jednego stylu w dziejach architektury, ale jest konsekwencją i śladem walki, jaką miasto toczyło z siłami natury. W swoich dziejach Katania była bowiem wielokrotnie niszczona przez żywioły – trzęsienia ziemi oraz wybuchy położonego niespełna 40 km na północ największego na naszym kontynencie wulkanu – Etny.

Ostatnim z wielkich kataklizmów było trzęsienie ziemi (zdaniem sejsmologów najpotężniejsze w nowożytnej historii Włoch – 7,7^o w skali Richtera), które dotknęło wschodnie wybrzeże wyspy w styczniu 1693 roku. W samej tylko Katanii, obróconej przez żywioł w kupę gruzu, śmierć poniosło co najmniej 12 000 osób, czyli więcej niż połowa ówczesnej populacji. Zginęli nie tylko ci, którzy byli w mieście, ale także na wybrzeżu – w wyniku wywołanego przez trzęsienie tsunami. Cios ten był tym bardziej dotkliwy, że Katania dopiero podnosiła się z ruin po katastrofalnym wybuchu Etny, który ćwierć wieku wcześniej nakrył dużą część miasta szczelnym płaszczem wulkanicznej lawy.

Najbardziej chyba znanym symbolem barokowej Katanii jest Via dei Crociferi biegnąca z południa (od Piazza San Francesco d’Assisi) w kierunku północnym. Nie jest to szeroka ulica, ale ze względu na ograniczenie ruchu innego niż pieszy, daje szansę na nieśpieszne delektowanie się urodą wzniesionych tu pałaców i świątyń o jasnych fasadach. Obiekty te nie imponują rozmiarem, ale dzięki fantazyjnych formom architektonicznym i bogactwu detalu rzeźbiarskiego mają w sobie dużo elegancji i wdzięku. Spacer Via dei Crociferi i innymi uliczkami historycznego centrum skłania do refleksji nad zmiennością fortuny – nawet przybysze z nieprzesadnie zamożnej Polski mogą odnieść wrażenie, że Katania to miasto ubogie i pilnie potrzebujące rewitalizacji, choć i obecny stan w żadnym stopniu nie odbiera mu uroku typowego dla miast południa Włoch.

Jeśli chcemy poznać bardziej dostatnie oblicze współczesnej Katanii, powinniśmy udać się w okolice Corso Italia – efektownej arterii z zadbaną współczesną zabudową, sklepami najlepszych marek i nietypową dla Katanii atmosferą dobrobytu. Główną ulicą handlową miasta pozostaje jednak znacznie mniej ekskluzywna, śródmiejska Via Etnea pełna sklepików, pizzerii, kawiarni i rodzinnych lodziarni, a w bocznych uliczkach – półlegalnych targowisk oraz hurtowni z dalekowschodnimi produktami dla najmniej wymagającej klienteli. Na południowym, staromiejskim krańcu ulicy warto zatrzymać się przy XVIII-wiecznym kościele Basilica della Collegiata, uznawanym za modelowy przykład sycylijskiego baroku. Uwagę zwraca przede wszystkim wklęsła, niemal zapadnięta fasada o klarownych podziałach, uzyskanych dzięki zastosowaniu kolumn. Co ciekawe, autorem projektu fasady jest Stefan Ittar (1724–1790), urodzony na Wołyniu polski architekt, kształcący się Rzymie, który następnie osiadł z Katanii i tu pracował dzięki hojnemu mecenatowi księcia Biscari. Tę samą profesję wykonywali synowie Ittara – Sebastiano i Enrico, przy czym drugi z nich w swoim życiu zawodowym przebył drogę przeciwną niż ojciec: dla księżnej Radziwiłłowej projektował quasi antyczne budowle w Arkadii, a w Liceum w Zamościu nauczał rysunku i architektury.

W zachodniej części starego miasta warto zobaczyć dawne założenie klasztoru benedyktynów. W monstrualnych rozmiarów kompleksie (drugim według wielkości opactwie tego zakonu w Europie) nie spotka się już rozmodlonych braciszków, ale studentów tutejszego uniwersytetu. Ponieważ gmach jest ogólnodostępny, można samodzielnie przemierzać niekończące się korytarze i podziwiać obszerne, ukwiecone dziedzińce, niemniej warto zdecydować się na wycieczkę z przewodnikiem (standardowa cena 6 €), który wprowadzi w tak niezwykłe miejsca, jak antyczny rzymski dom, klasztorna biblioteka, kuchnie, piwnice oraz ogrody założone w XVIII wieku w miejscu połaci zastygłej lawy. Odpowiednio dużych rozmiarów (105 × 48 m) jest także zwieńczony wysoką kopułą barokowy kościół San Nicolò l’Arena, będący częścią kompleksu klasztornego. Wznoszeniu świątyni najwyraźniej nie sprzyjała fortuna: kościół nie miał szans w konfrontacji z 12-metrową falą lawy zalewającą miasto w 1669 roku, podjętą w 1687 roku odbudowę wkrótce przerwało trzęsienie ziemi, a posępnie prezentująca się fasada świątynia nigdy nie doczekała się ukończenia. We wnętrzu zainteresowanie zwiedzających wzbudza zegar słoneczny (1839) umieszczony w posadzce nawy poprzecznej, który ma nietypową formę 40-metrowego pasa, oraz XVIII-wieczne organy, których brzmieniem zachwycał się Goethe.

Najważniejszym miejscem w mieście pozostaje od setek lat plac Katedralny. W jego centrum oglądać można barokową fontannę słonia (1735–1737) z figurą zwierzęcia wyrzeźbioną w brudnoszarej skale wulkanicznej. Rzeźba słonia dźwigającego na grzbiecie pokryty hieroglifami egipski obelisk widnieje w herbie miasta i stała się rozpoznawalnym w całych Włoszech symbolem miasta. Powiada się, że pierwotnie słoń pozbawiony był cech płciowych, co mężczyźni z Katanii uznali za obraźliwe, dlatego twórca fontanny, Giovanni Battista Vaccarini, ostatecznie nadał zwierzęciu cechy męskie.