MISTRZOWIE STOMATOLOGII
PRAKTYKA
EDUKACJA
PERYSKOP
PO GODZINACH
MISTRZOWIE STOMATOLOGII
PRAKTYKA
EDUKACJA
PERYSKOP
PO GODZINACH
Spacerkiem przez historię stomatologii... (c.d.)
5000 lat p.n.e. na obszarze dzisiejszych Indii do czyszczenia zębów używano rozwidlonych gałązek, a higienę języka zapewniały specjalne skrobaczki.
4500 lat p.n.e. na terenie Chin rozwinęła się metoda usuwania zębów palcami. Jako środek uśmierzający ból podczas zabiegu stosowana była akupunktura.
W Egipcie epoki faraonów ówcześni medycy (głównie kapłani) leczyli m.in. próchnicę i zapalenia dziąseł, a także przeprowadzali zabiegi z zakresu chirurgii oraz protetyki.
Z około 2600 roku p.n.e. pochodzi najstarszy zachowany opis unieruchamiania zębów za pomocą szynowania oraz mocowania drutem wykonanym ze złota.
Starożytni Persowie do czyszczenia zębów stosowali nieuszkadzający szkliwa proszek z rogów jelenia, skorupek ślimaków i ostryg oraz gipsu.
Hipokrates (450–357 p.n.e.) w zbiorze dzieł medycznych „Corpus Hippocraticum” zawarł wiele informacji na temat chorób zębów i języka, opisy narzędzi dentystycznych oraz zalecania, jak dbać o higienę jamy ustnej (np. czyścić zęby proszkiem z popiołu głowy zająca i myszy).
W swoim dziele „De re medica” wybitny rzymski lekarz Aulus Cornelius Celsus (53 p.n.e. – 7 n.e.) zalecał, by ubytki próchnicowe plombować – wypełniać ołowiem (łac. plumbum).
Arystoteles (384–322 p.n.e.) zalecał, by ekstrakcji zębów dokonywać tylko w ostateczności, wystrzegając się przy tym narzędzi i posługując tylko palcami.
Około 50 roku Andromachus Młodszy, grecki lekarz cesarza Nerona, do wypełniania ubytków w zębach stosował „kit” o nieznanym dziś składzie.
W wydanym w 659 roku w Chinach dziele znanym jako „Material Medica” pojawiła się pierwsza informacja o amalgamacie stosowanym jako materiał do wypełnień.
W traktacie z 1020 roku, znanym Zachodowi pod nazwą „Canon medicinae”, perski lekarz i filozof Awicenna (właściwie Ibn Sin) zalecał stosowanie płukanek do jamy ustnej oraz ostrożne posługiwanie się środkami do czyszczenia zębów, gwarantujące nieuszkodzenie szkliwa.
W okresie średniowiecza funkcję dentysty (ograniczającą się w głównej mierze do przeprowadzania ekstrakcji) pełnili m.in. kowale, mnisi, cyrulicy oraz …kaci.
Posługując się rozżarzonym skalpelem, profesor Uniwersytetu w Bolonii Guglielmo da Saliceto przeprowadził w 1279 roku zabieg usunięcia u pacjentki nadziąślaka z resekcją fragmentu kości szczękowej.
Angielski lekarz John of Gaddesden (około 1280–1361) zapewniał, że wcieranie w dziąsła zajęczego mózgu ułatwia wyrastanie zębów, a w przypadku ich utraty – odrastanie.
Przekonanie starożytnych, że choroby zębów wywołują robaki obalił w XIV wieku chirurg papieski Guy de Chauliac, który wysunął tezę, że ich przyczyną jest próchnica.
Termin „dentysta” został po raz pierwszy użyty w 1368 roku przez francuskiego chirurga Guya de Chauliaca dla określenia osoby zawodowo zajmującej się usuwaniem zębów.
Majowie w epoce prekolumbijskiej stosowali uzupełnienia protetyczne z naturalnych zębów zwierzęcych oraz kamieni szlachetnych.
W wydanym w 1582 roku dziele „Opera chirurgica” wybitny francuski lekarz Ambroise Paré, szczegółowo opisał m.in. zastosowanie protez do wypełniania ubytków kości podniebiennej (obturatów) oraz narzędzia „pelikan” do ekstrakcji zębów.
Około 1630 roku pochodzący z niemieckiego miasta Ulm chirurg Johann Schultes skonstruował pierwsze lusterko dentystyczne.
Uznawany za ojca nowoczesnej stomatologii Pierre Fauchard opublikował w 1728 roku dzieło pt. „Le chirurgien dentiste, ou Traité des dents”, w którym zamieścił opisy 103 chorób zębów i jamy ustnej.
Żyjący w połowie XVIII stulecia dentysta króla Francji Ludwika XV Claude Mounton opracował złotą koronę ze sztyftem wkręcanym w kanał korzeniowy.
Anselme Jourdain (1734–1816), który przez kilka lat pełnił funkcję nadwornego dentysty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, uznawany jest za konstruktora kilku narzędzi stosowanych w ówczesnej stomatologii, w tym tzw. językotrzymacza.
Wydany w 1755 roku we Francji dekret zabraniał wykonywania praktyki chirurgicznej i dentystycznej kobietom.
W 1790 roku John Greenwood zastosował kołowrotek jako napęd do wiertarki dentystycznej.
W wydanym w 1803 roku podręczniku berliński dentysta Johann Jakob Serre wiele uwagi poświęcił borowaniu zębów – zaprezentował m.in. ręczne wiertło w postaci igły oraz śrubę w formie piramidy, ułatwiającą ekstrakcję zęba.
W roku 1825 w Filadelfii powstała pierwsza w Stanach Zjednoczonych wytwórnia sztucznych zębów porcelanowych.
W 1826 roku we Francji zaczęto używać amalgamatu stworzonego ze stopu srebrnych monet z dodatkiem rtęci.
Londyńczyk James Snell uznawany jest za twórcę (w 1832 roku) pierwszego fotela skonstruowanego specjalnie do gabinetu dentystycznego.
W 1840 roku w Londynie zaczęło ukazywać się pierwsze na Starym Kontynencie czasopismo dla stomatologów – „Quarterly Journal of Dental Science”.
W połowie XIX stulecia amerykański protetyk John Allen opatentował tzw. continous gums – porcelanowe zęby stałe (siekacze i kły) wraz z dziąsłem.
W 1865 roku studia w Ohio Dental College ukończyła pierwsza w Stanach Zjednoczonych kobieta dentysta – dr Lucy Hobbs Taylor.
W wydanej w 1884 roku pracy „O związku przyczynowym zapalenia dziąseł z innymi chorobami” poznański lekarz internista Teofil Kaczorowski stworzył podstawy teorii zakażenia ogniskowego.
W 1894 roku berliński chirurg Carl Ludwig Schleich zastosował znieczulenie miejscowe z rozcieńczonego roztworu kokainy.
W 1895 roku pochodzący z Brunszwika lekarz dentysta Otto Walkhoff wykonał (w ciągu 25 minut) pierwsze stomatologiczne zdjęcie rentgenowskie.
Pierwsza klinika dentystyczna dla dzieci powstała w roku 1899 w Rochester (Stany Zjednoczone), zaś w Europie najstarszy gabinet pedodontyczny utworzono trzy lata później w Strasburgu.
W 1917 roku nowojorska firma Ritter rozpoczęła produkcję pierwszych na świecie unitów stomatologicznych, znanych pod nazwą Ritter Dental Operating Unit.
Profesor Uniwersytetu w Budapeszcie Josef Arkövy w 1909 roku wprowadził do nauki termin „stomatologia”.
prof. dr hab. n. med. Tomasz Gedrange, dr n. med. Monika Machoy, lek. dent. Alicja Jakielaszek, lek. dent. Aleksandra Widenka, dr hab. n. med. Agata Czajka-Jakubowska
lek. dent. Małgorzata Peruga, dr hab. n. med. Konrad Małkiewicz
/edentico-zawsze-przy-tobie/
Mariusz Oboda, Justyna Pająk